دژنراسیون ماکولا چیست؟ علل، علائم و درمان

دژنراسیون ماکولا (Age-related Macular Degeneration) (AMD یا ARMD) یک بیماری چشمی است که در آن بافت‌های ماکولا، قسمتی از شبکه عصبی چشم که برای دیدن جزئیات و دقیق‌ترین اطلاعات استفاده می‌شود، تخریب می‌شوند. این بیماری به طور عمده در افراد بالای ۵۰ سال رخ می‌دهد و می‌تواند منجر به افت قابل توجه در کارایی چشم و بصر شود. عوامل مختلفی می‌توانند به دژنراسیون ماکولا منجر شوند، از جمله عوامل ژنتیکی، سن، پیری، عوامل محیطی مانند نور خورشید، دود سیگار و تغذیه نامناسب. همچنین، فردی که به بیماری‌های قلبی-عروقی، فشار خون بالا، قند خون بالا و چاقی دچار باشد، در خطر بیشتری برای ARMD قرار دارد. علائم دژنراسیون ماکولا شامل افت تدریجی در بصر، کاهش کیفیت دید، وجود پیچیدگی در دیدن خطوط ریز، تیره‌نمایی در مرکز دید و تغییرات در رنگ‌بندی می‌باشد. برای پیشگیری از دژنراسیون ماکولا، توصیه می‌شود که سبک زندگی سالم را رعایت کنید، از جمله تغذیه مناسب، تمرینات فیزیکی منظم و مراقبت از چشم. همچنین، برای تشخیص سریع دژنراسیون ماکولا، باید به صورت منظم به پزشک چشم‌پزشک مراجعه کرده و از آزمایش‌های لازم استفاده نمایید.

علل و علائم بیماری چشمی دژنراسیون ماکولا

علایم دژنراسیون ماکولا شامل افت تدریجی در بصر، کاهش کیفیت دید، وجود پیچیدگی در دیدن خطوط ریز، تیره‌نمایی در مرکز دید و تغییرات در رنگ‌بندی می‌باشد. همچنین، فرد مبتلا به ARMD ممکن است در موقعیت‌هایی که نور شدید وجود دارد، مانند روزهای آفتابی، با مشکل بیشتری روبرو شود.

علل AMD بسیار متعدد است اما عوامل سنی و ژنتیکی به عنوان دو عامل اصلی شناخته می‌شوند. همچنین، سوء تغذیه، عوامل محیطی مانند نور خورشید، دود سیگار و بیماری‌های قلبی-عروقی و قند خون نیز به دژنراسیون ماکولا منجر می‌شوند. افرادی که از فشار خون بالا و چاقی رنج می‌برند، نیز در خطر بیشتری برای ARMD قرار دارند.

درمان دژنراسیون ماکولا

درمان AMD به دلیل عدم وجود درمان قطعی، اکثراً بر اساس کنترل علائم و تأخیر تدریجی پیشرفت بیماری انجام می‌گیرد. در صورتی که دژنراسیون ماکولا در مراحل اولیه تشخیص داده شود، می‌تواند با استفاده از برخی روش‌های جدید مانند لنز اسکلرال، درمان شود.

لنز اسکلرال یک لنز نوع جدیدی است که با استفاده از فناوری جدید، برای درمان ARMD توسعه داده شده است. این لنز، به طور خاص برای بیمارانی که دژنراسیون ماکولا در مراحل اولیه دارند، مناسب است. با استفاده از لنز اسکلرال، ساختار داخل چشم تقویت شده و بصر بهبود می‌یابد.

علاوه بر لنز اسکلرال، روش‌های دیگری نیز برای درمان دژنراسیون ماکولا وجود دارد، از جمله دارو‌های تزریقی که به استفاده از فاکتورهای رشد مانند آنتی‌وژن‌های VEGF (عامل رشد وعایی واسکولار) در چشم برای کاهش تورم و محافظت از بافت‌های ماکولا، پرداخته می‌شود. علاوه بر این، تمرینات چشمی، مصرف مکمل‌های غذایی حاوی ویتامین C و E، روغن ماهی، زینتیکو\کسانتین و مواد آنتی اکسیدانی می‌توانند بهبود قابل توجهی در کارایی ماکولا و بصر فرد مبتلا به AMD ایجاد کنند.

لازم به ذکر است که در صورت تشخیص ARMD، باید به صورت منظم به پزشک چشم‌پزشک مراجعه کرده و از دستورات و نکات مربوط به درمان و پیشگیری از پیشرفت بیماری پیروی کنید.

تغذیه مناسب برای پیشگیری از AMD

تغذیه مناسب و متنوع می‌تواند به عنوان یکی از راه‌های مهم پیشگیری از دژنراسیون ماکولا شناخته شود. برخی مواد غذایی به عنوان یک منبع عالی از ویتامین C، E، رنگ‌های کاروتنوئید، لوتئین و زئاکسانتین شناخته می‌شوند، که باعث تقویت سلول‌های چشم و جلوگیری از پیشرفت دژنراسیون ماکولا می‌شوند.

مصرف ماهی، مانند ماهی سالمون و ماهی قزل‌آلا، به عنوان منبعی غنی از اسیدهای چرب امگا-۳ شناخته می‌شوند. این اسیدهای چرب باعث بهبود عملکرد سلول‌های چشم می‌شوند و همچنین باعث کاهش التهابات است. در حالی که از سوی دیگر، مصرف زیاد نمک و چربی، می‌تواند باعث افزایش فشارخون و بروز بیماری‌های قلبی- عروقی شود که در نتیجه منجر به ARMD خواهند شد.

مصرف میوه‌های تازه و سبزیجات، شامل سبزیجات تاری خانواده دانه‌های روغنی، می‌تواند به عنوان منبعی غنی از آنتی اکسیدان‌ها شناخته شوند. این آنتی اکسیدان‌ها باعث تقویت سلول‌ها و جلوگیری از پیشرفت AMD می‌شوند.

در نهایت، مصرف مکمل‌هایی حاوی ویتامین C و E، روغن ماهی، زینتیکو\کسانتین و مواد آنتی اکسیدانی، برای تقویت سلول‌های چشم و پیشگیری از دژنراسیون ماکولا مفید هستند. با این حال، قبل از استفاده از هرگونه مکمل، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.