قوز قرنیه که در علم پزشکی به آن کراتوکونوس نیز گفته می شود به اختلالی در چشم گفته می شود که در ابتدا قرنیه نازک شده و به صورت مخروطی در می آید. این بیماری ممکن است در یک چشم یا هر دو چشم رخ دهد. این بیماری بینایی فرد را دچار مشکل می کند و هر چقدر زودتر تشخیص داده شود درمان آن نیز راحتر و زمان کوتاه تری می برد. قوز قرنیه ممکن است تاری دید ایجاد کند و چشم ها به نور واکنش نشان دهد.
علل بیماری قوز قرنیه
از علل این بیماری چشمی می توان به موارد زیر اشاره داشت.
سابقه خانوادگی: به طوری که اگر کسی در خانواده شما به این اختلال دچار شده باشد ممکن است بقیه افراد نیز دچار این بیماری شوند. در سن ده سالگی اعضای خانواده خود برای معاینه به پیش پزشک متخصص ببرید.
سن: در دوران نوجوانی اوج بروز این بیماری است. اما ممکن است در سنین کمتر یا بیشتر (تا سن ۳۰ سالگی) خود را نشان دهد.
برخی از اختلالات: اگر دچار اختلالاتی چون سندروم داون، سندروم اهلرز-دنلوس، اختلال استخوان زایی و التهاب رنگدانه ای شبکیه باشید ممکن است به بیماری قوز قرنیه دچار شوید.
مالش چشم: این عمل با آسیب به قرنیه منجر به بروز قوز قرنیه می شود و مالش بیشتر موجب پیشرفت آن می شود.
التهاب: آلرژی، آسم یا بیماری های اتوپیک دارای التهاب می باشند و به بافت قرنیه صدمه می زنند.
نژاد: افراد سیاهپوست بیشتر در معرض این بیماری هستند و حداقل ۵۰ درصد بیشتر سفیدپوستان دچار این بیماری می شوند.
علائم بیماری قوزقرنیه
این بیماری در ابتدا هیچ نشانه و علائمی ندارد و بعد از پیشرفت علائمی مانند:
- چندبینی در یک چشم
- تاری دید
- کاهش قدرت بینایی
- ضعف تدریجی بینایی که با عینک درمان نمی شود.
- اختلال در ادراک بینایی
- افزایش حساسیت کنتراست
- اعوجاج های بینایی خط دار و موج دار دیدن محیط اطراف منابع نور
همچنین از سایر علائم بیماری قوزقرنیه می توان به تفاوت بینایی دو چشم، خیرگی و اذیت ناشی از نور، نور هراسی، خستگی چشم هنگام تلاش برای خواندن به طور واضح، دید ضعیف در شب، خارش چشم پرداخت.
تشخیص بیماری
این بیماری توسط پزشک متخصص با انجام آزمایشات و معاینات چشمی صورت می گیرد از جمله آزمایش های مهم در تشخیص این بیماری چشمی می توان به موارد زیر پرداخت.
انکسار چشم
در این آزمایش پزشک با دستگاه های چشم پزشکی به تشخیص مشکل بینایی شما خواهد پرداخت. به این صورت که از شما می خواهد درون دستگاهی که لنزهای مختلفی وجود دارد خیره شوید و ببیند کدام لنز به رفع تاری دید شما کمک می کند. همچنین رتینوسکوپ نیز که از ابزار دستی می باشد نیز برای همین منظور مناسب است.
معاینه با اسلیت لامپ
پزشک با یک نور عمودی را به چشم شما می تاباند و با یک میکروسکوپ کم قدرت چشم را بررسی می کند. ارزیابی شکل قرنیه و دیگر مشکلات چشمی شما با این معاینه تشخیص داده خواهد شد.
کراتومتری
یک دایره نور بر روی قرنیه شما ثابت می شود و سپس با اندازه گیری بازتاب نور شکل اولیه مشخص خواهد شد.
تصویربرداری از قرنیه: بیماری قوز قرنیه
تصویربردار از قرنیه با دو روش توموگرافی و توپوگرافی انجام می گیرد. توموگرافی قابلیت اندازه گیری ضخامت قرنیه را دارد.
درمان بیماری قوز قرنیه به روش های مختلف
درمان قوزقرنیه به مرحله پیشرفت آن بستگی دارد. در ادامه به راه مختلف درمانی این بیماری می‌پردازیم.
درمان با عینک یا لنزهای تماسی نرم
لنزهای تماسی نرم و عینک های طبی برای درمان تاری دید و همینطور اعوجاج دید در اثر قوز قرنیه مفید می باشند و باید توجه داشت که عینک و لنزهای نرم به طور مکرر بعد از تغییر شکل قرنیه باید تعویض گردد.
درمان با لنزهای تماسی سخت
لنزهای سخت انعطاف ناپذیر هستند و نافذ گاز می باشند. این لنزها در صورت پیشرفته شدن بیماری تجویز می شود و بعد از مدتی چشم ها به آن عادت کرده و دیگر احساس ناخوشایند ایجاد نمی کنند.
درمان قوزقرنیه با لنزهای ترکیبی
لنزهای ترکیبی از ترکیب لنز سخت و نرم ساخته شده است. به طوری که در قسمت مرکز لنز سخت و در قسمت خارجی و حلقه لنز نرم استفاده شده است لنزهای ترکیبی برای آن دسته افرادی که نمی توانند لنز سخت استفاده کنند مناسب می باشد.
درمان با لنزهای اسکلرال
لنزهای اسکلرال در دسته لنزهای سخت قرار دارد که بر روی سفیدی چشم قرار می گیرند و بدون تماس با قرنیه گذاشته می شوند و بین قرنیه و لنز فضای خالی ای وجود دارد. لنزهای اسکلرال انواع مختلفی اعم از لنز مینی اسکلرال، کورنئو اسکلرال و فول اسکلرال دارد که هر کدام برای قرنیه های کوچک تا بزرگ تجویز می شود.
عمل و جراحی قوز قرنیه
عمل و جراحی قوزقرنیه در صورتی توسط پزشک تجویز می شود که قرنیه دچار نازکی شده باشد یا دچار ضعف بینایی شده باشید در صورتی که از لنزهای قوی استفاده می کنید. همچنین در صورتدعدم توانایی در استفاده از لنزهای تماسی نیز عمل و جراحی قوزقرنیه تجویز خواهد شد.
جراحی به محل مخروط برآمده قرنیه و شدت قوز قرنیه بستگی دارد و پزشک با توجه به نیاز بیمار یکی از موارد زیر را پیشنهاد می دهد.
پیوند نفوذی قرنیه
وجود زخم قرنیه و همچنین نازک شدن شدید آن با پیوند نفوذی قرنیه درمان می شود که به کراتوپلاستی نفوذی معروف است. در عمل یک پیوند قرنیه کامل صورت می گیرد و پزشک با ابزار خاص تمام ضخامت قرنیه مرکزی را برمی دارد و با جایگزین کردن بافت اهداکننده قرنیه به درمان قوزقرنیه کمک خواهد کرد.
پیوند لایه ای عمیق قدامی قرنیه
در این عمل که به آن عمل DALK نیز گفته می شود به پوشش داخلی قرنیه کاری ندارند و بعد از عمل پیوند این لایه داخلی پس زده نمی شود. در پیوندهایی که به صورت ضخامت کامل هستند امکان پس زده شدن وجود دارد.
این عمل برای درمان این بیماری مناسب تر و موفق تر می باشد ولی ممکن است برای برخی افراد عوارضی چون پس زده شدن پیوند، دید ضعیف، عفونت چشم و آستیگماتیسم ممکن است اتفاق بیفتد. برای درمان ورفع آستیگماتیسم ناشی از پیوند قرنیه می توانید از لنزهای تماسی سخت استفاده کنید. گذاشتن لنز تماسی بعد از این عمل راحت تر خواهد بود.
عوارض عمل های جراحی
عمل های جراحی چشم ممکن است عوارضی داشته باشند که عبارتند از:
- عفونت چشم
- درد یا تورم چشم
- آسیب به قرنیه یا بافت پوششی (اپیتلیوم)
- تاری دید، دید مه آلود یا سایر مشکلات بینایی
عفونت از شایع ترین عوارض می باشد و اگر بعد از عمل دچار تب، ترشحات غیرطبیعی شدید حتما با جراح خود مشورت کنید. همچنین داروهای تجویز شده را سر موقع مصرف نمایید.
مراقبت بعد از عمل جراحی
عمل جراحی پیوند قرنیه کم خطر می باشد و به مدت ۳ تا ۵ روز امکان درد وجود دارد. بعد از جراحی پزشک یک لنز تماسی پانسمان نرم وارد چشم ها می کند و تا ثابت شدن اپیتلیوم باید از چشم خارج نشود. این عمل تا ۵ روز ممکن است به طول بی انجامد.
در پنج روز اول باید یک قطره آنتی بیوتیک در چشم ها بریزید و همچنین قطره استروئید را نیز به میزان یک قطره تا دو هفته تجویز خواهد کرد. اشک مصنوعی نیز قابل استفاده می باشد.
بعد از عمل تا یک هفته رانندگی و کار انجام ندهید و استراحت کنید. حساسیت به نور بعد از عمل در اکثر افراد اتفاق می افتد.
انجام فعالیت های بدنی و ورزش باید طبق نطر پزشک صورت گیرد.
دو هفته بعد از جراحی می توانید لنز تماسی استفاده کنید. لازم به ذکر است قبل از عمل اگر از لنز تماسی استفاده نکرده باشید با نظر پزشک بهتر است تا یک ماه صبر کنید.
کلام آخر
بیماری قوزقرنیه در اثر وراثت، ژن، اختلالات خاص و … ممکن است رخ دهد و چهار مرحله خفیف، متوسط، پیشرفته و حاد دارد. اگر در مرحله اولیه باشد با عینک و لنز تماسی قابل درمان است و نیازی به دیگر راه های درمانی نمی باشد.
مرکز تخصصی قوزقرنیه پرتو از مراکز معتبر در تهران می باشد که ارائه دهنده لنزهای سافت، هارد، چندکانونه و اسکلرال می باشد و مرکزی تخصصی برای درمان قوزقرنیه است. شما می توانید با صحبت یا مراجعه به این مرکز اختلال چشمی خود را در کوتاهترین زمان نزد بهترین اپتومتریست ها درمان کنید.
